ΓΙΩΡΓΟΣ ΦΑΚΟΣ
22
"πρόσφυγας" θα λάβει στην κοινή συνείδηση την πιο υποτιμητική και περιφρονητική σημασία, ενώ ένα πλήθος χλευαστικών προσωνυ-μιών (παρατσούκλια) χρησιμοποιούνταν για να προσδιορίσουν τους Έλληνες της Μικράς Ασίας. Ήταν πολύ άγριοι σε μας. Μας έβαλαν στα χειρότερα σημεία και κοίταζαν να μας εκμεταλλευτούν. Τα πράγ-ματα ήταν δύσκολα γιατί είχαμε ταλαιπωρηθεί από τον ξεριζωμό, δεν ήμασταν σίγουροι για τίποτα και είχαμε σαν όνειρο την επιστρο-φή στα μέρη μας.
Πέρασαν πολλά χρόνια για να ηρεμήσουμε, αφού ο καημός μας να έχουμε ένα μικρό χτήμα δικό μας, να αποκτήσουμε λίγη γη, έγινε πραγματικότητα Χρειάστηκαν πολλά χρόνια και η καταλυτική επίδ-ραση των γεγονότων της δεκαετίας του 1940, για να σβήσει η διαχω-ριστική γραμμή μεταξύ ντόπιων και προσφύγων.
Εμείς είμαστε εργατικοί και καθαροί. Λίγο-λίγο σταθήκαμε στα πόδια μας, προσαρμοστήκαμε και κάναμε τους ντόπιους να πιστέψουν ότι είμαστε καλοί άνθρωποι, πολιτισμένοι, γλεντζέδες και πιο προοδευτικοί από αυτούς. Τους ανοίξαμε τα μάτια σε πολλά. Τώρα οι περισσότεροι στη Γαστούνη κατάγονται από πρόσφυγες και ζουν όλοι μαζί χωρίς προβλήματα.
Η ΤΥΧΗ ΕΠΑΙΞΕ και ένα άλλο συγκλονιστικό παιχνίδι. Η γιαγιά Πα-ναγιώτα αγαπούσε ιδιαίτερα το πρώτο της εγγόνι, τον Κώστα Λούρμπα, Αυτός της έκανε όλα τα χατίρια Με οδηγίες που του έδωσε και περιγραφές που του έκανε, τον έστειλε στην Τραπεζούντα το Σεπ-τέμβρη του 1982, για να δει αν υπάρχει το σπίτι της και αν μένει εκεί το παιδί που είχε χάσει κατά τη φυγή τους. Ήταν μια απόπειρα αρκε-τά δύσκολη. Ο Κώστας ξεκίνησε, πήγε με τουριστικό γραφείο από την Θεσσαλονίκη στην Κωνσταντινούπολη και από κει οδικώς από τη Σινώπη, την Αμισό και την Κερασούντα έφτασε στην Τραπεζούντα. Έχοντας κοντά του έναν ξεναγό που γνώριζε τη γλώσσα των Τούρκων, αν και ο ίδιος γνώριζε τα βασικά, άρχισε το ψάξιμο, σύμφωνα με τις περιγραφές που είχε. Το αποτέλεσμα δεν άργησε να