ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΑΕΡΟΠΟΡΙΑ
330 Μοίρα F-16 Block 30
να καταλήξει σε BFM (Basic Fighter Maneuvers). Εάν ξεκινήσει με ουδέτερη θέση, χωρίς δηλαδή πλεονέκτημα, με
τα αεροσκάφη να πλησιάζουν το ένα το άλλο (high aspect
BFM), πρώτη κίνηση του αεροπόρου είναι να βάλει την
απαιτούμενη προπορεία (lead turn), ώστε στρέφοντας να
«βγει» στην ώρα «6» του αντιπάλου. Φυσικά ο αντίπαλος
αναμένεται να αντιδράσει προσπαθώντας να αποτρέψει τον
επιτιθέμενο από το να κερδίσει το πλεονέκτημα (lead turn
denial). Στην προσπάθεια αυτή υπάρχουν δύο περιπτώσεις:
στην πρώτη ο αντίπαλος στρέφει στην αντίθετη κατεύθυνση
από τον επιτιθέμενο (π.χ. ο ένας δεξιά και ο άλλος αριστερά)
για μάχη ενός κύκλου (one-circle fight, τα ίχνη τους σχηματίζουν ένα κύκλο) και στη δεύτερη σε κατεύθυνση ίδια με
τον επιτιθέμενο (π.χ. και οι δύο δεξιά) για μάχη δύο κύκλων
(two circle fight, σχηματίζοντας δύο κύκλους). Στην πρώτη
περίπτωση θα επικρατήσει αυτός που έχει μικρότερη ακτίνα στροφής, ενώ στη δεύτερη ευνοείται το αεροσκάφος με
την καλύτερη ενεργειακή κατάσταση. Έτσι η απόφαση για
αντίδραση είναι ζήτημα ζωής ή θανάτου, αφού, όπως προαναφέρθηκε, οι αποφάσεις στον αέρα είναι τις περισσότερες
φορές… οριστικές!
Να υπογραμμίσουμε ότι το F-16 είναι σχεδιασμένο να μάχεται με βάση την υπεροχή του σε ενέργεια και άρα επιδιώκει
παρατεταμένες στροφές, παρ’ όλο που μπορεί να εκτελέσει
στιγμιαίες στροφές 9g με πολύ μικρή ακτίνα. Στην πράξη
όμως αυτό αποφεύγεται, γιατί η απώλεια ενέργειας είναι
μεγάλη. Έτσι λοιπόν ο χειριστής θα προτιμήσει να διατηρήσει
τη δική του ενέργεια και να εξαντλήσει του αντιπάλου, ώστε
να τον φέρει σε παραμέτρους βολής, εντός δηλαδή της WEZ
(Weapons Employment Zone). Βασική έννοια στην κλειστή
εμπλοκή είναι ο βαθμός στροφής (turn rate) που καθορίζεται από δύο παραμέτρους, ταχύτητα και δυναμικές φορτίσεις
g. Σημαντικότατη παράμετρος, που όμως συχνά παραβλέπεται στις δημοσιογραφικές αναφορές, είναι ο βαθμός απώλειας ενέργειας (energy bleed rate). Το F-16 έχει άριστο
βαθμό στροφής, επειδή μπορεί να στρέφει παρατεταμένα
με την ιδανική γωνιακή ταχύτητα στα μέγιστα g και με χαμηλό bleed rate, χωρίς δηλαδή να χάνει γρήγορα ενέργεια. Η
γωνιακή ταχύτητα (corner velocity) είναι η (ελάχιστη) ταχύτητα στην οποία επιτυγχάνεται ο μέγιστος βαθμός στροφής.
Στο F-16 έχει ένα εύρος (plateau) που κυμαίνεται μεταξύ
330 και 440 κόμβων. Ταχύτητα υψηλότερη των παραπάνω
τιμών σημαίνει αυξημένη οπισθέλκουσα και άρα μικρότερη
απόδοση της πτέρυγας, ενώ χαμηλότερη ταχύτητα σημαίνει
ραγδαία απομείωση της ενέργειας. Στα 10.000 πόδια με γωνιακή ταχύτητα 400 κόμβων το αεροσκάφος στρέφει με 20
μοίρες/sec και ακτίνα στροφής 2.000 πόδια, ενώ σε χαμηλότερες ταχύτητες η ακτίνα στροφής μπορεί να πέσει έως και
τα 1.200 πόδια, τιμές που είναι ομολογουμένως εντυπωσιακές. Ειδικά όμως για τα Block 30, όπως προαναφέρθηκε, οι
ιδιαιτερότητες του αναλογικού συστήματος ελέγχου πτήσης
επηρεάζουν την απόδοση του αεροσκάφους. Έτσι, σε αντίθεση με F-16 νεότερων Βlock που έχουν ψηφιακό FBW, στο
48
09/2015
Scramble!