H προσπάθεια αναβάθμισης του στόλου των Il-38 με το πρόγραμμα « Novella » δεν είναι καινούργια , καθώς ιχνηλατείται στις αρχές της δεκαετίας του 2000 , αν και τα εκσυγχρονισμένα Il-38N μόλις πρόσφατα άρχισαν να φτάνουν σε ρωσικές μονάδες . Έπονται μάλιστα της παράδοσης αναβαθμισμένων αεροσκαφών στον μοναδικό εξαγωγικό πελάτη , την Ινδία , που όπως θα δούμε παρακάτω έχει μοιραστεί και το κόστος του εγχειρήματος . Σε κάθε περίπτωση το πρόγραμμα , είτε στη ρωσική είτε στην ινδική υλοποίησή του έχει μετατρέψει ένα αεροσκάφος της δεκαετίας του 60 με μονοδιάστατη ανθυποβρυχιακή αποστολή σε μια σύγχρονη πλατφόρμα ναυτικής συνεργασίας πολλαπλών λειτουργιών .
Γυρίζοντας πέντε δεκαετίες πίσω
Αν και υπάρχει η εντύπωση ότι το Il-38 « May » είναι το αντίστοιχο του P-3 Orion , οι ομοιότητες των δύο τύπων είναι λιγότερες απ ’ ό , τι ίσως δείχνει η κοινή τους γέννηση και διαχρονική πορεία . Αποτέλεσαν και τα δύο το αντίμετρο στην ανάπτυξη βαλλιστικών πυραύλων πάνω σε πυρηνοκίνητα υποβρύχια ( SLBM ) τη δεκαετία του 50 . Στη σοβιετική περίπτωση η μετασκευή του Il-18V ( της τυπικής έκδοσης του επιβατικού της Ilyushin που μπήκε σε υπηρεσία με την Aeroflot το 1961 ) επικράτησε μεταξύ των προτάσεων για την ανάπτυξη αμφίβιων ναυτικών περιπολικών ( σημ . 1 ). Αξιοσημείωτο είναι και το ότι η εμβέλεια των αρχικών εκείνων ανθυποβρυχιακών αεροσκαφών υπαγορευόταν από τα βεληνεκή των SLBM , ώστε τα υποβρύχια να προσβάλλονται πριν βρεθούν σε αποστάσεις βολής ( επιδίωξη βέβαια που σύντομα έγινε ουτοπική , αφού οι βαλλιστικοί πύραυλοι αύξησαν πολύ γρήγορα τις επιδόσεις τους ). Σημαντική επίσης παράμετρος στον ανθυποβρυχιακό αγώνα αποτελούσε η δυνατότητα επισήμανσης των υποβρυχίων , για να μπορούν στη συνέχεια να προσβληθούν , υπόθεση καθόλου εύκολη για πυρηνοκίνητα σκάφη . Οι Ηνωμένες Πολιτείες με υπέρτερες τεχνολογικές και οικονομικές δυνατότητες επιδόθηκαν στην ανάπτυξη και εγκατάσταση του δικτύου SOSUS ( Stationary Sound Surveillance System ) με γιγάντιες διατάξεις υδροφώνων μήκους εκατοντάδων χιλιομέτρων σε προσβάσεις του Ατλαντικού ωκεανού από το 1954 και του Ειρηνικού από το 1958 . Το SOSUS λειτουργούσε ως δίκτυο παρακολούθησης των σοβιετικών υποβρυχίων από μεγάλες αποστάσεις και καθοδηγούσε τους διώκτες τους , επιθετικά αμερικανικά υποβρύχια , πλοία επιφανείας και αεροπλάνα . Η ΕΣΣΔ για μια σειρά λόγων αδυνατούσε να αναπτύξει κάτι ανάλογο και στήριξε τη δίωξη σε άλλα μέσα , συμπεριλαμβανομένων μεγάλων ελικοπτεροφόρων καταδρομικών που δρούσαν επικεφαλής ομάδων ανθυποβρυχιακού πολέμου στις περιοχές απ ’ όπου τα αμερικανικά SSBN θα εκτόξευαν τους πυραύλους τους . Οι στόλοι αυτοί συνεπικουρούνταν από περιπολικά αεροπλάνα που εξορμούσαν από την ξηρά και επέκτειναν την εμβέλεια επιτήρησης και δυνατότητας προσβολής των υποβρυχίων . Το Σοβιετικό Ναυτικό επιδίωξε με το διπλό πρόγραμμα « Vyaz » και « Mozhzhevelnik » την ανάπτυξη έξι τουλάχιστον διαφορετικών εναερίων πλατφορμών ανθυποβρυχιακού αγώνα , συμπεριλαμβανομένου του ελικοπτέρου Kamov Ka-52 και του αεροπλάνου Il-38 . Κάποιες άλλες προσπάθειες , όπως αυτή για ένα μεγάλο ανθυποβρυχιακό αμφίβιο ή εκρανοπλάνο , δεν προχώρησαν . Αντίθετα , με την κλιμάκωση τελικά του βεληνεκούς των SLBM , ο ρόλος του ανθυποβρυχιακού πολέμου μεγάλης εμβέλειας πέρασε στα Tupolev Tu-142 « Bear F », « υποβαθμίζοντας » παράλληλα τα Il-38 σε καθήκοντα μέσων αποστάσεων . Η εξέλιξη της έκδοσης ASW του Il-18 ξεκίνησε με την οδηγία « 640-261 » της κεντρικής επιτροπής του ΚΚΣΕ της 18 ης Ιουνίου 1960 , που ανέθετε στο OKB 240 την υλοποίηση του προγράμματος με τη μορφή του κατεπείγοντος ( καθώς το πρώτο αμερικανικό πυρηνοκίνητο υποβρύχιο USS George Washington με 16 SLBM Polaris A-1 είχε μπει σε υπηρεσία στα τέλη του 1959 ). Η σχετική απαίτηση προέβλεπε για την Άνοιξη του 1962 την πτήση ενός αεροδυναμικού πρωτοτύπου χωρίς εξοπλισμό , ακολουθούμενο από ένα πλήρως εξοπλισμένο αεροσκάφος , πριν από το τέλος της χρονιάς . Το OKB Ilyushin υπό το πρόγραμμα με το κωδικό όνομα « Tunyets » ( Τόννος ) ξεκίνησε την ανάπτυξη μιας έκδοσης του επιβατικού Il-18 , που θα μπορούσε να πετά σε αποστάσεις 2.200 χιλιομέτρων από τη βάση του και
10 / 2015 97