Πέντε δεκαετίες και περίπου πενήντα αποστολές στον Άρη , τον έχουν κάνει τον « δημοφιλέστερο » στόχο των επιστημονικών προσπαθειών διαστημικής εξερεύνησης και προορισμό μιας ποικιλίας οχημάτων που μας έχουν δώσει έναν πακτωλό στοιχείων και πληροφοριών , πλουτίζοντας τις γνώσεις μας όχι μόνο για τον Κόκκινο Πλανήτη αλλά και το Ηλιακό μας Σύστημα γενικότερα . Στα 50 αυτά χρόνια από το πρώτο εκείνο φευγαλέο πέρασμα ( fly-by ) του βολιστήρα της NASA Mariner 4 , που μας απέδωσε μερικές μακρινές μαυρόασπρες φωτογραφίες χαμηλής ανάλυσης από την αρειανή επιφάνεια , μέχρι τις μέρες μας , που έχουν πλέον βάλει τους αισθητήρες ρομποτικών μηχανημάτων « εις τον τύπον των ήλων », έχουν γραφεί πολλές σελίδες ιστορίας , κάποιες από τις οποίες θα θυμηθούμε παρακάτω . Να σημειώσουμε ότι το 2015 έχουμε επτά συνολικά ενεργές αποστολές στον Άρη , τον ίδιο αριθμό με πέρυσι , που θα αλλάξει μελλοντικά , μόνο αν υπάρξει κάποιο απρόοπτο συμβάν στις υπάρχουσες προσπάθειες , καθώς νέα ερευνητικά οχήματα θα προστεθούν προς το τέλος της δεκαετίας . Συγκριτικά οι ενεργές αποστολές το 2010 ήταν πέντε και το 2002 μόλις δύο , με περιόδους σ ’ αυτήν την πεντηκονταετία όπου δεν υπήρχε καμιά δραστηριότητα στον τέταρτο πλανήτη από την Ήλιο μας .
Σοβιετικές προσπάθειες και η επιτυχία του Mariner 4
Αν και οι περισσότεροι θεωρούν την αποστολή του Mariner 4 την απαρχή της αρειανής εξερεύνησης , ο πλανήτης υπήρξε στόχος μιας σειράς σοβιετικών βολιστήρων , με το αντίστοιχο πρόγραμμα να εκτείνεται χρονικά από το 1960 έως και το 1973 , που έτρεξε παράλληλα με το « Venera » και είχε ως στόχο την Αφροδίτη , η οποία μοιράζεται μαζί του πολλά κοινά στοιχεία .
Οι πρώτες σοβιετικές προσπάθειες αφορούν στα δύο μη επανδρωμένα διαστημόπλοια της σειράς Mars 1M , γνωστά στη Δύση και ως Marsnik 1 & 2 ή Mars 1960A & Β ή Korabl 4 & 5 . Ήταν πανομοιότυπα , υιοθετώντας την ίδια σχεδίαση του βολιστήρα Venera 1 με κυλινδρικό σώμα ύψους δύο μέτρων και βάρους 650 κιλών , μεταφέροντας 10 κιλά επιστημονικών οργάνων . Εκτοξεύθηκαν με διαφορά τεσσάρων ημερών , στις 10 και 14 Οκτωβρίου 1960 , αλλά από αστοχία του πυραυλικού φορέα Molniya κανένα από τα δύο δεν κατόρθωσε να μπει καν σε γεωκεντρική τροχιά , το πρώτο βήμα της αποστολής τους . Η αποτυχία τους μάλιστα εξαφάνισε και την … ύπαρξή τους για αρκετό χρονικό διάστημα από το σοβιετικό διαστημικό πρόγραμμα για λόγους γοήτρου , ενώ για τη συγκάλυψή της υπήρξε νέα αρίθμηση των βολιστήρων του προγράμματος . Ο ( νέος ) Μars 1 ( γνωστός και ως Mars 2MV-1 ) εκτοξεύθηκε με επιτυχία την 1 η Νοεμβρίου 1962 με στόχο μια κοντινή διέλευση από την Άρη σε απόσταση 11.000 χιλιομέτρων . Στη διαδρομή όμως το σκάφος ( ύψους 3,3 μέτρων και διαμέτρου 1,1 μέτρων ) και από βλάβη του συστήματος τήρησης προσανατολισμού διέκοψε την επαφή του με τη Γη . Η κοντινότερη απόσταση που πέτυχε το Mars 1 ήταν περίπου 193.000 χιλιόμετρα στις 19 Ιουνίου 1963 , για να μπει στη συνέχεια σε τροχιά γύρω από τον Ήλιο . Έξι ημέρες πριν και τέσσερις ημέρες μετά τον Μars 1 , στις 24 Οκτωβρίου και 4 Νοεμβρίου , εκτοξεύθηκαν αντίστοιχα οι « ομόσταβλοι » Mars 2MV-4 και Mars 2MV-3 , που όμως απέτυχαν και αυτοί να μπουν σε περιγήινη τροχιά . Η σοβιετική προσπάθεια στη συνέχεια φαίνεται να μπαίνει σε μια αρκετά μακρά ανάπαυλα , κάτι που επέτρεψε στις ΗΠΑ όχι μόνο να προλάβουν τους Σοβιετικούς , αλλά και να σημειώσουν πρωτιές μέσα από το πρόγραμμα Mariner .
10 / 2015 117