ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΑΕΡΟΠΟΡΙΑ
IRIAF
Ο υπόλοιπος στόλος μαχητικών
Όπως προαναφέρθηκε, μια παραγγελία «Fulcrum»
αποτελούσε μέρος του μεγάλου «πακέτου» που συμφωνήθηκε το 1989 και αφορούσε σε 14 μονοθέσια
και 6 διθέσια αεροσκάφη. Ένα από τα μονοθέσια αεροπλάνα πιστεύεται ότι καταστράφηκε κατά την παράδοση,
αλλά μάλλον αντικαταστάθηκε στη συνέχεια από τη
σοβιετική πλευρά. Πιθανότατα ακολούθησε άλλη μια
παρτίδα 10 αεροσκαφών (συν τον αντικαταστάτη αυτού
που κατέπεσε) για τη συγκρότηση δύο Μοιρών, αν και
μετά το τέταρτο αεροσκάφος οι παραδόσεις σταμάτησαν,
όπως ακυρώθηκε επίσης και μια τρίτη παραγγελία για
48 MiG-29. Στα παραπάνω προστέθηκαν τον Χειμώνα
του 1991 τρία μονοθέσια και ένα διθέσιο από το ιρακινό
οπλοστάσιο, αν και αρχικά αξιοποιήθηκε μόνο το διθέσιο. Το 2007 αναφέρεται ότι παραγγέλθηκαν 50 κινητήρες RD33, που ήταν απαραίτητοι για την υποστήριξη
των παραπάνω αεροπλάνων σε υπηρεσία, αλλά ένα
παράλληλο πρόγραμμα SLEP που συμφωνήθηκε με τη
ρωσική πλευρά δεν υλοποιήθηκε τελικά, υποχρεώνοντας την IRIAF σε εγχώριο πρόγραμμα που ίσως οδήγησε
και άλλα αεροπλάνα σε καθήλωση ή και προσπορισμό.
Τα ιρανικά MiG-29 αποκλειστικά σε ρόλο αεράμυνας πετούν με πυραύλους R-27R, R-73 και R-60.
Η IIAF και στη συνέχεια η διάδοχος IRIAF υπήρξε ο μεγαλύτερος εξαγωγικός χρήστης Phantom, εισάγοντας
σε υπηρεσία τον τύπο από τα τέλη της δεκαετίας του
60. Με την υπόσχεση να κάνουμε μελλοντική αναφορά
στην πλούσια δράση των ιρανικ ών F-4, να υπενθυμίσουμε εδώ ότι μια αρχική παραγγελία 16 F-4D το 1967,
διπλασιάστηκε λίγους μήνες αργότερα, με τις πρώτες
παραδόσεις να ξεκινούν τον Σεπτέμβριο του 1968. Τα
32 F-4D αποτέλεσαν την ασπίδα της αεροπορίας του
σάχη κατά της σοβιετικής απειλής, αδυνατώντας όμως
να σταματήσουν τις υπερπτήσεις των MiG-25R. Υπήρξαν
όμως τα πρώτα ιρανικά Phantom που γνώρισαν δράση
το 1975 υποστηρίζοντας τις κυβερνητικές δυνάμεις του
σουλτάνου του Ομάν σε προσπάθεια ανατροπής του. Στη
συνέχεια η IRAF παρήγγειλε συνολικά 208 F-4E και 32
RF-4E με πρώτες παραδόσεις από τον Μάρτιο του 1971.
Από την παραγγελία αυτή, σε ιρανικά χέρια πέρασαν την
περίοδο 1971-1979, 177 F-4E και 16 RF-4E, πριν την
30
03/2015
Ελάχιστα F-4D
από τις δύο
παρτίδες των
αρχικών 32
υπηρετούν
ακόμη, για
περισσότερα
από 45 χρόνια
μετά την
παράδοσή τους.
H IIAF
προχώρησε
την περίοδο
1974-1976 στην
προμήθεια 166
F-5E/F.
ισλαμική επανάσταση, ενώ τα συμβόλαια για τα υπόλοιπα 31 F-4E και 16 RF4E παρέμειναν ανεκτέλεστα. Ο γιγάντιος αυτός στόλος των Phantom σήκωσε
το βάρος των δύο ιρανο-ιρακινών πολέμων και υπέστη σημαντικές απώλειες,
κυρίως με καταρρίψεις από την ιρακινή επίγεια αεράμυνα. Μετά τον πόλεμο,
το μεγαλύτερο μέρος του στόλου βρέθηκε ακινητοποιημένο λόγω έλλειψης
συντήρησης ανταλλακτικών, αλλά και λόγω φθορών από καταπόνηση από
τη συνεχή χρήση τόσων χρόνων (πολλά αεροπλάνα επέστρεφαν σε επιχειρήσεις με πρόχειρες επισκευές, μέχρι να ακινητοποιηθούν οριστικά). Στα
χρόνια που ακολούθησαν η IRAF κατέβαλε μια τεράστια προσπάθεια επαναφοράς όσο το δυνατόν περισσότερων Phantom σε υπηρεσία, αναπτύσσοντας
εκτεταμένες υποδομές υποστήριξης και παραγωγής ανταλλακτικών. Τα F-4
υπήρξαν επίσης οι κύριοι αποδέκτες απαρτίων και εξοπλισμού διαφόρων
ιρανικών προγραμμάτων αλλά και πλατφόρμες εγχώριων όπλων, κυρίως
αέρος-εδάφους/επιφανείας. Μικρός αριθμός F-4D και 70-75 F-4E πιστεύεται
ότι παραμένουν σε υπηρεσία.
Αντίστοιχη είναι και η περίπτωση των F-5. Να υπενθυμίσουμε ότι μετά την αρχική παραγγελία 104 F-5A και 23 F-5B, η IIAF προχώρησε την περίοδο 19741976 στην προμήθεια 166 F-5E/ F συν 15 RF-5E για την αντικατάστασή τους,
κάτι που οδήγησε στη διάθεση/ πώληση των αρχικών Freedom Fighter σε
άλλες χώρες (ανάμεσά τους και η Ελλάδα). Περίπου ο μισός εκείνου του στόλου παραμένει και σήμερα σε υπηρεσία, καθώς αποτέλεσε το επίκεντρο της
ιρανικής προσπάθειας για την απόκτηση αυτάρκειας στην υποστήριξη αεροπορικού υλικού που υποβοηθήθηκε φυσικά από την απλότητα της σχεδίασης
της Northrop. Επιπλέον, η ιρανική πολεμική βιομηχανία με επικεφαλής τη
HESA προχώρησε σε πολλά προγράμματα εκσυγχρονισμού των ηλεκτρονικών του μαχητικού. Προσπάθειες -η επιτυχία των οποίων όμως είναι δύσκολο να εκτιμηθεί- έγιναν και στη διεύρυνση του οπλοστασίου τους τόσο
με την πιστοποίηση όπλων, όπως οι ρωσικοί πύραυλοι R-73 ή οι κινεζικοί
PL-7, όσο και με ιρανικής σχεδίασης όπλων. Η IRIAF πιστεύεται ότι διαθέτει
σήμερα τουλάχιστον 70 F-5E, αν και ακριβείς αριθμοί τους είναι πολύ δύσκολο να προσδιοριστούν λόγω της συνεχούς διαδικασίας ανακατασκευής
αεροσκαφών του τύπου. Πληροφορίες αναφέρουν ότι 20 από τα 28 F-5F που
αποκτήθηκαν αρχικά παραμένουν σε υπηρεσία, ενώ αξιοσημείωτο είναι ότι
εκτός του ρόλου επιχειρησιακής μετάπτωσης υπάρχει πρόγραμμα σε εξέλιξη