Ομορφος κόσμος... | Page 122

122

στη δίκη δικαζόταν ερήμην. Όταν όμως εμφανιζόταν, το δικαστήριο καλούσε να προκαταβάλει τα δικαστικά έξοδα ο κατήγορος κι εφόσον δικαιωνόταν τα έπαιρνε από τον καταδικασθέντα. Οι δικαστές κληρώνονταν λίγο πριν τη δίκη, ώστε να μη γνωρίζουν ούτε την υπόθεση ούτε τον τόπο διεξαγωγής. Έτσι, έκριναν αμερόληπτα με βάση τα λεχθέντα από τους αντίδικους, οι οποίοι μιλούσαν οι ίδιοι και όχι μέσω δικηγόρων. Για το λόγο αυτό υπήρχαν οι λογογράφοι [ρήτορες], που συνήθως έγραφαν τους λόγους που οι αντίδικοι απήγγειλαν. Οι λόγοι των αντιδίκων, καθώς και των μαρτύρων, χρονομετρούνταν με τη περίφημη κλεψύδρα. Η απόφαση των δικαστών έβγαινε ύστερα από μυστική ψηφοφορία που γινόταν με δύο κάλπες στις οποίες έριχναν τις αθωωτικές και καταδικαστικές ψήφους. Εάν ο κατηγορούμενος κρινόταν ένοχος είχε ποινή που άρχιζε από χρηματικό πρόστιμο κι έφτανε ως την εξορία, τη δήμευση της περιουσίας του, τη στέρηση των πολιτικών του δικαιωμάτων ή ακόμη και τη στέρηση της προσωπικής του ελευθερίας. Εάν όμως ο κατήγορος στη ψηφοφορία δεν συγκέντρωνε το 1/5 των ψήφων, τον τιμωρούσαν με πρόστιμο 1.000 δραχμών, ποσό υπέρογκο για κείνη την εποχή, ενώ του στερούσαν και το δικαίωμα να κάνει αγωγές. Έφεση γινόταν μόνο για εκείνους που δικάζονταν ερήμην και για εκείνους που είχαν καταδικαστεί βάσει ψευδομαρτυριών.

Ο Μόγκενς Χέρμαν Χάνσεν, ο κορυφαίος μελετητής της αθηναϊκής δημοκρατίας, γράφει σε βιβλίο του:

«Το ιδεώδες το οποίο θεμελίωσε τη δημοκρατία [στην αρχαία Αθήνα] ήταν η ελευθερία. Είχε δύο όψεις: Πολιτική ελευθερία συμμετοχής στους δημοκρατικούς θεσμούς και ατομική ελευθερία, να ζει κανείς όπως θέλει. Αυτή η διπλή φύση εκφράζεται με τον πιο σαφή τρόπο στα πολιτικά του Αριστοτέλη».

Είναι όμως η δημοκρατία το καλύτερο πολίτευμα; Σύμφωνα με τον Πλάτωνα, όχι.