ελληνοαλβανικήν μεθόριον . Ο μέγας Αλβανός πατριώτης Νταούτ Χότζα , γεννηθείς εις την αλύτρωτον περιοχήν της Τσαμουριάς , εδολοφονήθη αγρίως επί αλβανικού εδάφους πλησίον των συνόρων . Το σώμα του ευρέθη ακέφαλον . Εγνώσθη αργότερον ότι οι δολοφόνοι ήσαν Έλληνες πράκτορες οι οποίοι παρέλαβον μεθ ’ εαυτών εις το ελληνικόν έδαφος την αποκοπείσαν κεφαλήν και την παρέδωκαν εις τας ελληνικάς αρχάς , αίτινες από πολλών ετών είχον επικηρύξει τον Αλβανό τούτον πατριώτην (…) Ο Νταούτ Χότζα ηναγκάσθη προ τινος να φύγη κρυφίως εκ Τσαμουριάς ίνα σωθεί από τους διωγμούς των ελληνικών αρχών , αι οποίαι δεν του συνεχώρουν την ακαταπόνητον προπαγάνδαν του μεταξύ των συμπατριωτών του δια την προσάρτησιν της Τσαμουριάς εις την μητέρα πατρίδα …».
Και η ανακοίνωση κατέληγε με ένα ανοιχτό κάλεσμα στους Τσάμηδες να ξεσηκωθούν :
«… Σήμερον ο τυφλός δεσποτισμός επιπίπτει περισσότερον από κάθε άλλην φοράν κατά των πληθυσμών αυτών , εις τρόπον ώστε πλείστοι κάτοικοι της Τσαμουριάς είναι υποχρεωμένοι να καταφεύγουν εις την Αλβανίαν δια να αποφύγουν τους ανήκουστους διωγμούς . Όπως προκύπτει από παλαιάς εγκύρους μαρτυρίας , αι ελληνικαί αρχαί έφθασαν μέχρι του να βεβαιώσουν ότι οι Ιταλοί θα εκδιωχθούν συντόμως εξ ’ Αλβανίας ( σ . σ . Από το 1939 η Αλβανία ήταν ιταλικό προτεκτοράτο ). Ο πληθυσμός όμως της Τσαμουριάς είναι σήμερον ολιγώτερον από κάθε άλλη φορά διατεθειμένος να υποκύψη εις τας ελληνικάς πιέσεις . Αν η αγάπη προς την αλβανική πατρίδα ήρκεσε να τροφοδοτήση την πίστην της Τσαμουριάς εις εποχάς αι οποίαι ήσαν τόσον σκοτειναί δια την τύχην της Αλβανίας , σήμερον οι Αλβανοί της Τσαμουριάς θα εύρουν εις τα ανανεωθέντα πεπρωμένα της μητρός πατρίδος των ακόμη ισχυρότερον λόγον δια να ελπίζουν ».
Η διάψευση των ιταλικών σχεδίων
Τρεις μήνες μετά , με την κήρυξη του πολέμου τα σχέδια των Ιταλών διαψεύστηκαν . Και μαζί μ ’ αυτά και οι πληροφορίες που είχαν δώσει κύκλοι εθνικιστών Αλβανών και κυρίως εκπατρισθέντων τσάμηδων . Η αντίσταση του ελληνικού στρατού που πέρασε γρήγορα από την άμυνα στην επίθεση διέψευσαν τις πληροφορίες που δόθηκαν στον στρατηγό Πράσκα για το πεσμένο ηθικό των Ελλήνων στρατιωτών που « δεν θα πολεμούσαν με ευχαρίστηση ». Διαψεύσθηκαν επίσης οι πληροφορίες που έδωσαν στο ιταλικό επιτελείο εκπατρισθέντες Τσάμηδες ότι η κατάληψη της Ηπείρου ήταν μια εύκολη υπόθεση και πως οι Τσάμηδες ήταν έτοιμοι να υποδεχθούν τους προελαύνοντες Ιταλούς και μάλιστα να σχηματίσουν εθελοντικά σώματα για να ενισχύσουν τις ιταλικές δυνάμεις στις μάχες κατά του ελληνικού στρατού . Οι προσδοκίες για γενικευμένη εξέγερση της μειονότητας των Τσάμηδων αποδείχθηκαν σκέτη χίμαιρα .
Στην παθητικότητα της πλειοψηφίας μειονότητας έπαιξαν ρόλο δυο παράγοντες . Ο πρώτος ήταν η διάρρηξη των δεσμών μεταξύ των Τσάμηδων που είχαν παραμείνει και αυτών που είχαν εκπατριστεί καθώς οι πρώτοι πίστευαν ότι θα μπορούσαν να λυθούν τα προβλήματα που είχαν σε συνδιαλλαγή με το ελληνικό κράτος . Ο δεύτερος και κυριότερος λόγος ήταν τα κατασταλτικά μέτρα που είχε λάβει το