Bölüm I: Ulusal Düzeyde Sorumlu Vergicilik
Diğer taraftan mükelleflerin aynı durumda
olmak kaydıyla başka mükelleflere
verilmiş bulunan özelgelerden
yararlanması konusunda yasal
düzenleme yapılmış olup vergi inceleme
elemanlarının mükellef tarafından bu
yönde ortaya atılan iddiaları incelemek
ve değerlendirmek zorunda olduğunu da
göz önünde bulundurursak emsal özelge
havuzunun kamuoyunun kullanımına
açılmasının kurulan bu sistemin sağlıklı bir
şekilde çalışması için ne derece önemli
ve gerekli olduğu ortaya çıkar.
Mükelleflere aynı durumda olmak
kaydıyla başka mükelleflere verilen
özelgelerden yararlanma hakkı tanınmış
olup mükellefler arasında eşitliği
sağlayacak bu düzenlemeyi, mükellef
hakları ve verginin belirginliğinin artırılması
açısından ileri yönde atılmış bir adım
olarak kabul etmekle birlikte yeterli
değildir. İspanya’daki gibi bir uygulamaya
geçilerek ülkemizde de bu yönde bir
adım atılmasının artık zamanının geldiğini
düşünüyoruz.
Özelgenin İptal Edilmesi Durumunda
İlave Vergi Tarhiyatı Yapılmaması
Ülkemizde yürürlükte olan mevzuata
göre mükelleflerin vergisel durumuna
ilişkin almış oldukları özelgeye uygun
davranmakla birlikte, alınan özelge daha
sonradan iptal edilirse yahut uygulama
tarzında değişiklik olursa, mükellef
yanıltılmış olduğundan kendisine
vergi cezası kesilmez ve gecikme faizi
hesaplanmaz. Ancak kayba uğratılan
verginin aslı istenir. Ancak devletin
yetkili makamlarından alınan yazılı
görüş sonucunda, mükellefler bir
takım hayati yatırım kararları vermiş ve
borç yükümlülüğü altına girmiş yahut
şirketlerinde kalan fon fazlalarını kâr
dağıtımı olarak ortaklarına dağıtmış
olabilir. Verilen özelgenin daha sonradan
iptali hâlinde, hiç hesapta olmayan
şekilde ortaya çıkabilecek ek vergi
tarhiyatı mükellefleri derinden sarsabilir.
Fransa’da özelge müessesesi, Fransız
vergi hukuku yazınında mükellefin
haklarına ilişkin bahislerde “İdarenin
Görüş Değiştirmelerine Karşı Mükellefin
Korunması” başlığı ile ele alınmaktadır.
Vergi idaresi mükellefe verilen özelge ile
tamamen bağlı olup herhangi bir görüş
değişikliğinin olması durumunda mükellef
nezdinde herhangi bir işlem yapılamaz.
Ancak bu durumda mükellef uygulamanın
değiştiği konusunda yazılı olarak
bilgilendirilir ve değişen uygulamaya
uymaması halinde ilave tarhiyatla
karşılaşabileceği konusunda uyarılır.13
Fransa’da vergi incelemesine
başlanırken mükelleflere hak ve
yükümlülüklerinin yazılı olarak iletilmiş
olması zorunlu tutulmuştur. Bu amaçla
mükellefe verilmek üzere hazırlanan
“İnceleme Sırasındaki Haklarınız ve
Yükümlülükleriniz” başlıklı bir matbu
broşür hazırlamış olup, konumuzla ilgili
olarak bu broşürde aşağıda yer alan
açıklamalara yer verilmiştir:
“Kural olarak, İdare tebliğ ve sair yollarla
veya sadece size yönelik bir özelge
ile açıkladığı yasa hükümlerine dair
yorumlarıyla bağlıdır. Dolayısıyla siz
beyanname verdiğiniz tarihte idarenin
görüş ve yorumuna uygun davrandığınız
sürece, bu görüş daha sonradan değişmiş
bile olsa, herhangi bir ilave tarhiyata
muhatap olmazsınız. (...)”
OECD üyesi birçok ülkede mükellefin
aldığı özelgenin daha sonradan iptal
edilmesi durumunda, vergi idaresi
Sorumlu Vergicilik
85