Bölüm I: Ulusal Düzeyde Sorumlu Vergicilik
“Başvurunun yapılması ve
cevabi yazının hazırlanması için
gereken süre de göz önünde
bulundurulmak kaydıyla, mükellefin
bu sürenin sonuna kadar özelge
talep edebilmesi ve üzerine
düşen yükümlülükleri ne şekilde
yerine getireceğine dair bir görüş
verilmesinin mümkün olması gerekir.”
Burada önemli olan husus,
gerçekleştirilen işlemlere ilişkin
vergisel yükümlülüklerin ne zaman
yerine getirileceğidir. Dolayısıyla özelge
verilmemesi için dikkate alınması gereken
tarih olarak işlemlerin gerçekleştirildiği
tarih değil, gerçekleştirilen bu işlemlere
ilişkin vergisel yükümlülüklerin yerine
getirileceği tarih dikkate alınmalıdır.
Yani özelge talebinin gerçekleşen
işlemlere ilişkin yükümlülüklerin yerine
getirilmesine ilişkin sürelerin bitiminden
önce yapılabiliyor olması gerekir. Örneğin
bir gerçek şahsın, “Elimde bir miktar
para var. Hangi yatırım aracına yatırım
yaparsam nasıl vergilendirilirim?”
şeklindeki sorusuna somut olaylara
dayanmadığı için yanıt verilmez. Ancak
söz konusu şahsın borsada hisse senedi
satın aldığını ve yılı içerisinde beyan
sınırını aşacak şekilde kâr payı elde
ettiğini ancak üzerine düşen vergisel
yükümlülükler konusunda tereddüde
düştüğünü varsayalım. Yönetmelik
hükmünün lafzına bakılacak olursa,
yatırımcının kâr payını tahsil etmek
suretiyle vergisel işlemleri (vergiyi
doğuran olay) gerçekleştirmesi nedeniyle,
xvii
Advance tax ruling
kendisine özelge verilmemesi icap
eder. Oysa mükellefin elde ettiği beyan
sınırını geçen kâr payının gelir vergisi
beyannamesi ile beyanı için izleyen
yılın Mart ayının başından 25’inci günü
akşamına kadar süresi vardır.
Şahsi kanaatime göre, başvurunun
yapılması ve cevabi yazının hazırlanması
için gereken süre de göz önünde
bulundurulmak kaydıyla, mükellefin
bu sürenin sonuna kadar özelge
talep edebilmesi ve üzerine düşen
yükümlülükleri ne şekilde yerine
getireceğine dair bir görüşün verilmesinin
mümkün olması gerekir. Dolayısıyla
yönetmelikte yer alan ifade zaafının ilk
fırsatta giderilerek yaptığımız açıklamalar
çerçevesinde düzeltilmesinde yarar
bulunmaktadır. Ancak şu hususu da
eklemek gerekir: Bazı OECD üyesi
ülkelerde peşin vergi muktezalarıxvii
denilen uygulamada, mükellefler
işlem yapmadan önce yazılı olarak
başvuruda bul unarak yapacakları işlemler
hakkında ayrıntılı bilgileri vergi idaresine
bildirmekte, vergi idaresi tarafından
konu değerlendirilerek mükellefin
yapacağı işlem sonucunda karşı karşıya
kalacağı vergisel durum yazılı olarak
mükellefe bildirilmekte ve bu şekilde
verilen özelgeler vergi uygulamacılarını
bağlamaktadır.2
Vergi Hatalarına İlişkin Düzeltme ve
Şikâyet Yoluyla Başvuru Talepleri
Vergilendirmeye ilişkin işlemler
gerçekleştirilirken çeşitli hatalar yüzünden
zaman zaman mükelleflerden haksız yere
fazla veya eksik vergi istenmekte veya
alınmaktadır. Mükellefler söz konusu
vergi hatalarının farkına varmaları hâlinde
vergi dairesinden bunların düzeltilmesini
bir yazıyla isteyebilmektedir. Mükellefin
başvurusunun incelenmesi sonucunda
Sorumlu Vergicilik
69