KPMG Turkey Publications | Page 74

Bölüm I: Ulusal Düzeyde Sorumlu Vergicilik Vergi Ödevlerinin Yerine Getirilmesi için İlave Süre Verilmesi Mücbir Sebep Mükelleflerin vergi ödevlerini yerine getirmesini engelleyen bazı olay ve durumlar kendilerine tanınan sürelerin uzamasına neden olur. Bunlardan bir tanesi mücbir sebep hâlleridir. Mücbir sebepler, mükellefin iradesi dışında meydana gelen kontrolü ve önlenmesi mümkün olmayan ve vergi ödevlerinin yerine getirilmesini engelleyen olay ve durumlardır.17 VUK’un 13’üncü maddesinde mücbir sebepler aşağıdaki şekilde sıralanmaktadır: Mücbir Sebepler 1. Vergi ödevlerinden her hangi birinin yerine getirilmesine engel olacak derecede ağır kaza, ağır hastalık ve tutukluluk 2. Vergi ödevlerinin yerine getirilmesine engel olacak yangın, yer sarsıntısı ve su basması gibi afetler 3. Kişinin iradesi dışında vukua gelen mecburi gaybubetler 4. Sahibinin iradesi dışındaki sebepler dolayısıyla defter ve vesikalarının elinden çıkmış bulunması Mücbir sebeplerin oluşabilecek vergi ihtilaflarının çözümüyle ilgili çeşitli sonuçları söz konusudur: • Mücbir sebep ortadan kalkıncaya kadar ödevlerin yerine getirilmesine ilişkin ve tarh zaman aşımı gibi süreler işlemez. • Maliye Bakanlığı, mücbir sebep hâli ilan etmeye ve bu sürede vergi ödevlerinden yerine getirilemeyecek olanları tespit etmeye yetkilidir.iv Bu yetki vergi türleri ve işyerleri itibarıyla, beyannamelerin toplulaştırılması, yeni Vergi Usul Kanunu, madde 15 Vergi Usul Kanunu, madde 373 vi Vergi Usul Kanunu, madde 111 vii Vergi Usul Kanunu, madde 115 viii Vergi Usul Kanunu, madde 17 beyanname verme süreleri belirlenmesi ve beyanname verme zorunluluğunun kaldırılması şeklinde de kullanılabilir. • Mücbir sebeplerden herhangi birinin varlığı genel olarak biliniyorsa, bu durum belgelenir ve ispat edilirse vergi cezası kesilmez.v • Maliye Bakanlığı mücbir sebep hâli ilân edilen yerlerdeki mükelleflerin ödeme süresi afet tarihinden sonraya rastlayan her türlü vergi, ceza ve gecikme faizleri ile verecekleri beyannamelere istinaden tahakkuk ettirilen vergilerin ödeme sürelerini, vadelerinin bitim tarihinden itibaren azamî bir yıl süreyle uzatmaya yetkilidir.vi • Mücbir sebeplerin diğer bir sonucu verginin terkin edilmesidir. Yangın, yer sarsıntısı, yer kayması, su basması, kuraklık, don, muzir hayvan ve haşarat istilası ve bunlara benzer afetler yüzünden varlıklarının en az üçte birini kaybeden mükelleflerin bu afetlerin zarar verdiği gelir kaynakları ile ilgili bulunan vergi borçları ve vergi cezaları Maliye Bakanlığı’nca zararla mütenasip olmak üzere kısmen veya tamamen terkin olunur.vii Zor Durumlarda Mühlet Verme Zor durumda bulunmaları nedeniyle vergi ödevlerini süresi içinde yerine getiremeyecek olanlara, kanunî sürenin bir katını, kanunî sürenin bir aydan az olması halinde bir ayı geçmemek üzere Maliye Bakanlığı’nca münasip bir mühlet verilebilir.viii Mühlet verilebilmesi için (i) mühlet isteyen sürenin bitmesinden evvel yazıyla istemde bulunmalı, (ii) istemde gösterilen mazeret, mühlet verecek makam tarafından kabule layık görülmeli ve (iii) mühlet verilmesi hâlinde verginin alınması tehlikeye girmemelidir. iv v Sorumlu Vergicilik 61