Bölüm I: Ulusal Düzeyde Sorumlu Vergicilik
tarhiyat öncesi uzlaşma talepleri
hem gereksiz işi yükü ve yazışmalara
hem de vergi inceleme elemanlarının
programlarında karışıklığa sebebiyet
vermektedir. Dolayısıyla vergi inceleme
raporlarının hızlı bir şekilde mükelleflere
gönderilmesini sağlayan ancak tarhiyat
öncesi uzlaşmaya başvurduktan sonra
talebin geri çekilemeyeceğini ve tarhiyat
öncesi uzlaşmanın sağlanamadığı
durumda tarhiyat sonrası uzlaşmaya
başvurulamayacağını öngören gerekli
yasal düzenlemeleri yapmak yerinde
olacaktır.
Gümrük ve Muhafaza Başmüdürlüğü
Uzlaşma Komisyonu ve Merkezi
Uzlaşma Komisyonu olmak üzere
iki farklı komisyon bulunmaktadır.
Uzlaşma başvurusunun yükümlülüklerin
tebliğinden itibaren 15 gün içinde
yapılması zorunludur. Uzlaşmaya
başvurma hakkı ile Gümrük Kanunu’nun
242’nci maddesinde düzenlenen itiraz
hakkı aynı anda kullanılmamaktadır.
Ancak eğer istenirse önce uzlaşma,
uzlaşmanın sağlanamaması halinde itiraz
yoluna ve gerekmesi hâlinde dava yoluna
başvurulabilmektedir.
Belediyeler Tarafından Tarh Edilen Vergi
ve Cezalarda Uzlaşma
Belediyeler tarafından tarh edilen vergi
ve harçların başında emlak vergisi,
ilan ve reklam vergisi, eğlence vergisi,
bina inşaat harcı ve imar harçları
gelmektedir. Belediyeler tarafından
ikmalen, re’sen ve idarece tarh edilen
vergi, resim, harç ve cezalar (usulsüzlük,
özel usulsüzlük ve kaçakçılık cezaları
hariç) uzlaşma kapsamına girmektedir.
Kapsam ve süreçle ilgili düzenlemeler
İçişleri Bakanlığı tarafından hazırlanan
Mahalli İdareler Uzlaşma Yönetmeliği ile
yapılmıştır.
Vergi Afları
Vergi afları vergi ihtilaflarının barışçıl
yollarla çözümü için ülkemizde sıklıkla
kullanılan yöntemlerden biridir. Türkiye’de
Cumhuriyet döneminde 40’ın üzerinde
vergi affı kanunu yürürlüğe girmiştir.12
2003 yılında yayımlanan 4811 sayılı Kanun
ile getirilen vergi barışı, 2008 yılında
yayımlanan 5811 sayılı Kanun ile getirilen
varlık barışı, 2011 yılında yayımlanan
6111 sayılı Kanun ile getirilen Bazı
Alacakların Yeniden Yapılandırılması ve
Vergi Affı, 2013 yılında yayımlanan 6486
sayılı Kanun ile getirilen Yurt Dışı Varlık
Affı, 2014 yılında yayımlanan 6552 sayılı
Kanun ile getirilen Kamu Alacaklarının
Yeniden Yapılandırılması son 15 yıldaki
önemli vergi affı uygulamalarıdır.
Gümrük Yükümlülüklerinde Uzlaşma
Gümrük Kanunu’nun mülga 244’üncü
maddesi uyarınca 2011 yılından beri
gümrük yükümlülükleriyle ilgili ihtilaflarda
gümrük idaresi ile uzlaşmaya gitmek
mümkündür. Uygulamaya ilişkin usul ve
esaslar Gümrük Uzlaşma Yönetmeliği ile
belirlenmiş olup genel hatları ile VUK’a
paralel şekilde düzenlenmiştir.
Yükümlü beyanlarının kontrol ve sonradan
kontrol kapsamında denetlenmesi
sonucunda ek tahakkuk yapılarak tebliğ
edilen yükümlülükleri ile kesilen ve
muhatabına tebliğ edilen para cezalarının
tümü uzlaşma kapsamındadır.
“Çıkarılan bu kadar kanuna rağmen
vergi idaresi ile mükelleflerin bir
türlü barışamadıklarını ifade etmek
herhalde çok yanlış olmaz.”
Düzenlemeler vergi barışı, varlık barışı,
yeniden yapılandırma, stok affı, kasa affı
gibi isimler altında yapılsa da özünde
bunların hepsi vergi affıdır. Hatta anılan
kanunların bir kı smı bazı dönemler
için veya belli tutarlara kadar vergi
incelemesine tabi tutulamama imkânı
Sorumlu Vergicilik
53