Bölüm I: Ulusal Düzeyde Sorumlu Vergicilik
verginin tahsilini durdurmaz. Düzeltmenin
mükellef aleyhine yapılması durumunda
vergi dairesi tarafından ihbarname
düzenlenmesi ve mükellefe tebliğ
edilmesi gerekir. Düzeltme, mükellef
lehine bir para ödenmesi sonucunu
doğruyorsa düzeltme fişinin mükellefe
tebliğ tarihinden itibaren bir yıllık hak
düşürücü süre zarfında vergi dairesine
müracaat edilmelidir.
Mükellefin düzeltme talebi vergi
dairesince uygun bulunmaz ise
şikâyet yoluyla üst merci olarak Maliye
Bakanlığı’na başvurulması mümkündür.
Ayrıca dava açma süresi geçtikten
sonra yaptıkları düzeltme talepleri kabul
edilmeyen mükellefler de şikâyet yoluyla
Maliye Bakanlığı’na başvurabilirler. Maliye
Bakanlığı talebi reddederse veya 60
gün içinde cevap vermediği için zımnen
reddetmiş sayılırsa, talepte bulunan kişi
30 gün içinde dava yoluna başvurabilir.
Öte yandan olağan vergi davası açma
süresi içinde dava açma hakkını
kullanamayan mükellefin, düzeltme ve
şikâyet yolunu izleyerek ihtilafın özünü,
bir hukuki ihtilaf boyutuyla yargı önüne
getirmesi olanaklı değildir. Böyle bir
durumda mahkemenin açılan davayı
usulden reddetmesi beklenir.3
Üst Makama Başvuru
İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 11’inci
maddesi gereğince ilgililer tarafından dava
açılmadan önce idari işlemin kaldırılması,
geri alınması, değiştirilmesi veya yeni
bir işlem yapılması üst makamdan
dava açma süresi içinde istenebilir. Üst
makama başvuru imkânı vergi hatalarının
düzeltilmesine benzese de farklı bir
uygulamadır. Vergi hatalarının düzeltme
yolu sadece VUK’un 117 ve 118’inci
maddelerinde sayılan ve yukarıdaki
vergi hatalarının düzeltilmesi başlığında
belirtilen sınırlı sayıdaki hatalar için
geçerlidir. Buna karşın üst makamlara
başvuru, vergi hatası kapsamında
olmayan bütün vergileme ve ceza kesme
işlemleri için geçerli bir yoldur.4 Üstelik
üst makama başvuru tahsil aşamasına
gelmiş işlemler için de olabilir.
Üst makamlara başvuru konu bakımından
herhangi bir sınırlama getirilmediği
için etkin kullanılması hâlinde vergi
sorunlarının çözümünde önemli bir işlev
görebilir.5 Üst makama başvuru süresi
dava açma süresi ile sınırlı olup hak
düşürücü süredir. Üst makama dava açma
süresi içinde yapılmış olan başvuru, dava
açma süresinin açık veya zımni cevap (60
gün içinde cevap verilmez ise) alıncaya
kadar durdurur. Duran süre cevabın
alındığı veya bekleme süresinin dolduğu
tarihi izleyen günden itibaren kaldığı
yerden işlemeye devam eder.
İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun
11’inci maddesi hükmüne rağmen
vergi işlemlerinde üst makamlara
başvurulması halinde dava açma
süresinin durup durmayacağı tartışmalı
bir konudur. Danıştay Vergi Dava
Daireleri Kurulu’nun E:2006/75 ve
K:2006/300 sayılı kararında “Vergi Usul
Kanunu’nda belirtilen hâller dışında, üst
mercii bulunmayan vergi dairelerince
düzenlenen ceza ihbarnamelerinin
tebliği üzerine İdari Yargılama Usulü
Kanununun 11’inci maddesinin uygulama
olanağı bulunmadığından (...)” şeklinde
hüküm verilmiş olmakla birlikte, bu karar
eleştirilmektedir.6
Vergi Cezalarında İndirim
Sadece vergi cezalarına uygulanabilen
indirim yöntemi VUK’un 376’ncı
maddesinde düzenlenmiştir. VUK’un
359’uncu maddesinde düzenlenen
kaçakçılık suçları kapsamındaki fiiller
nedeniyle tarh edilen vergi ve cezalar
için de indirim başvurusu yapılabilir.
Uygulamadan yararlanmak için
mükelleflerin tebliğ tarihinden itibaren
30 gün içinde vergi dairesine dilekçeyle
Sorumlu Vergicilik
47