KPMG Turkey Publications | Page 41

Bölüm I: Ulusal Düzeyde Sorumlu Vergicilik olmaları halinde bu şahıslar, amme alacağının ödenmesinden müteselsilen sorumlu tutulur.” şeklindeki 5’inci fıkrası ile “Kanuni temsilcilerin sorumluluklarına dair 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nda yer alan hükümler, bu maddede düzenlenen sorumluluğu ortadan kaldırmaz.” şeklindeki 6’ncı fıkrasını hukuk devleti ilkesine aykırı bularak iptal etmiştir. Bireysel Başvuru Hakkı Bireysel başvuru hakkı 7.5.2010 tarihli Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın Bazı Maddelerinde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun’un 12 Eylül 2010 tarihinde yapılan referandumu sonucunda hukuk sistemimizde yerini almış olup söz konusu hak 23 Eylül 2012 tarihinde uygulamaya geçmiştir. Bireysel başvurunun hukuki sonuçları hakkında AYM tarafından hazırlanan rehberde4 söz konusu yöntemin temel nitelikleri özetlenmiştir. Buna göre bireysel başvuru, ek bir istinaf ya da temyiz yolu olmayıp Anayasa ile koruma altına alınan temel hak ve özgürlüklerden herhangi birinin kamu gücü tarafından ihlalinden dolayı mağdur olduğunu iddia eden kişiler tarafından yapılabilmektedir. Türkiye AİHS’ye 1954 yılında taraf olmuş, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne (AİHM) bireysel başvuru yolunu 1987’de, AİHM’nin zorunlu yargılama yetkisini ise 1990’da kabul etmiştir.5 AYM bireysel başvuruları incelerken kararını Anayasa hükümlerine göre vermektedir. AİHS ilk önce bireysel başvuru konusu hakların neler olduğunun belirlenmesinde kullanılması gereken bir kriterdir. Öte yandan bütün idari ve yargısal makamlarca sözleşmeye uyulması bir zorunluluk olduğundan AYM’nin karar alırken Anayasa hükümlerini mümkün olduğu ölçüde AİHS’ye uygun şekilde yorumlayıp bir sonuca varması gerekmektedir.6 AYM bir temel hakkın ihlal edildiğini tespit ettiğinde, öncelikle bu ihlalin giderilmesi için yeniden yargılama yapılmasına gerek olup olmadığına karar verir. Yeniden yargılama yapılmasında hukuki yarar yoksa, başvurucu lehine uygun bir tazminata hükmedilebilir. Ancak tazminat miktarının tespitinin daha ayrıntılı bir incelemeyi gerektirmesi hâlinde bu konuyu kendisi karara bağlamaksızın genel mahkemelerde dava açılması yolunu da gösterebilir. Yeniden yargılama yapılması hukuki bir gereklilik ise ihlali ve sonuçlarını ortadan kaldırmak için AYM dosyayı ilgili mahkemeye gönderir. İlgili mahkeme, kararda açıklanan ihlali ve sonuçlarını ortadan kaldıracak şekilde yeniden yargılama yapar ve mümkünse dosya üzerinden ivedilikle karar verir. Bireysel başvuru konusu olabilecek haklar sırasıyla aşağıdaki gibidir:7 • Yaşama hakkı • İşkence yasağı • Kölelik ve zorla çalıştırma yasağı • Kişi özgürlüğü ve güvenliği hakkı • Adil yargılanma hakkı • Suç ve cezaların kanuniliği • Özel yaşama, aile yaşantısına, konut ve haberleşme özgürlüğüne saygı • Düşünce, ifade, din ve vicdan hürriyeti • Düşünceyi açıklama ve yayma hürriyeti • Örgütlenme ve to plantı özgürlüğü • Mülkiyet hakkı • Eğitim ve öğrenim hakkı ve ödevi • Serbest seçim hakkı • Temel hak ve hürriyetlerin korunması • Eşitlik ilkesi ve ayrımcılık yasağı