Bölüm I: Ulusal Düzeyde Sorumlu Vergicilik
siyasi partilere ilişkin dava ve başvurulara
bakma görevi de verilmiştir.
2010 Yılı Düzenlemeleri
AYM’nin kuruluşu, görev ve yetkileri
2010 yılı değişiklikleriyle yeniden
düzenlenmiştir. Söz konusu değişikliklerle
Mahkeme mevcut görevlerine ilave
olarak kişilerin Anayasa’da güvence altına
alınmış temel hak ve özgürlüklerinden
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (AİHS)
kapsamındaki birinin ihlal edilmesi
durumunda yapılan bireysel başvuruları
değerlendirmekle yetkilendirilmiştir. Bu
değişiklikle AYM, Yüce Divan sıfatıyla,
görevleriyle ilgili suçlardan dolayı
Cumhurbaşkanı’nı, Bakanlar Kurulu
üyelerini, Anayasa Mahkemesi, Yargıtay,
Danıştay, Askeri Yargıtay, Askeri Yüksek
İdare Mahkemesi Başkan ve üyelerini,
Başsavcılarını, Cumhuriyet Başsavcı
vekilini, Hâkimler ve Savcılar Yüksek
Kurulu ve Sayıştay Başkan ve üyelerini
yargılama görevine ilave olarak TBMM
Başkanı, Genelkurmay Başkanı, Kara,
Deniz ve Hava Kuvvetleri Komutanları ve
Jandarma Genel Komutanını yargılama
görevleriyle yetkilendirilmiştir.
Anayasa Mahkemesi Kararlarının
Bağlayıcılığı
Anayasa’nın 153’üncü maddesi AYM
kararlarının kesin olduğunu hükme
bağlamıştır. AYM kararlarına karşı diğer
yargı süreçlerinde olan karar düzeltme
veya temyiz başvurusu söz konusu
değildir. Bu kesinlik nedeniyle, AYM’nin
iptal kararları gerekçe yazılmadan
açıklanamaz. Çünkü yargılamada
adil yargılanma hakkı ilkesine uygun
kararların tesis edilmesi her türlü kararın
gerekçeli olarak yazılması ile mümkün
olabilmektedir. Ancak AYM’nin bir kanun
veya kanun hükmünde kararnamenin
tamamını veya bir hükmünü iptal ederken
kanun koyucu yerine geçerek yeni bir
uygulamaya yol açacak şekilde hüküm
oluşturamayacağı 153’üncü madde ile
hü küm altına alınmıştır. Aksi kuvvetler
ayrılığı ilkesine aykırıdır.
AYM kararları ile iptal edilen, kanun,
kanun hükmünde kararname veya TBMM
İçtüzüğü ya da bunların hükümleri, iptal
kararlarının Resmi Gazete’de yayımlandığı
tarihte yürürlükten kalkmaktadır. Ancak
AYM’nin iptal kararının yürürlüğe girişi ileri
bir tarihe ertelenirse, yasama organı, iptal
kararının ortaya çıkardığı hukukî boşluğu
dolduracak kanun tasarı veya teklifini
öncelikle görüşüp karara bağlamalıdır.
AYM’nin iptal kararları geriye
yürümemektedir. Bunun için bazı iptal
kararları yürütmenin durdurulması
talebiyle açılmaktadır. AYM kararları,
Resmi Gazete’de hemen yayımlanır ve
yasama, yürütme ve yargı organlarını,
idare makamlarını, gerçek ve tüzel kişileri
bağlar. Bu nedenle TBMM yargı, yürütme
organları ile gerçek ve tüzel kişiler bu
kararlara uymak zorundadır.
Anayasa’ya Uygunluk Denetimi
1982 Anayasası’nın başlangıç bölümünde
yer alan genel esaslara göre Anayasa
kuvvetler ayrımı esasına dayanmaktadır.
Kuvvetler ayrımı devlet organları
arasında üstünlük sıralaması anlamına
gelmemekte, bu güçlerin belirlenen
organlar arasında kullanımı dayalı
parlamenter sistemin işleyişini ifade
etmektedir. Anayasa’ya göre devlet
organlarının işleyişindeki işbölümü ve
işbirliği ancak ve ancak Anayasa ve
kanunların üstünlüğü ile sağlanır. AYM’nin
rolü de burada ortaya çıkmakta ve
Anayasa’ya uygunluk denetimi devreye
girmektedir. Anayasa’ya uygunluk
denetimi, iptal davası (150. madde)
ve itiraz yolu (152. madde) ile Anayasa
güvencesine alınmıştır. İptal davası ve
itiraz yolu Anayasa hukukunda sırasıyla
Sorumlu Vergicilik
25