Bölüm I: Ulusal Düzeyde Sorumlu Vergicilik
Dolaylı vergiler bakımından 2015
Bütçe Kanunu öngörüleri aşağıdaki gibi
özetlenebilir:
• 2015 mali yılı için planlanan ÖTV geliri
94,4 milyar TL’diriii ve ÖTV toplam vergi
gelirlerimiz içinde en yüksek paya sahip
gelir kaynağı olarak dikkat çekmektedir.
Başka bir ifadeyle Bütçe Kanunu
öngörülerine göre 2015’te toplam bütçe
gelirlerinin yaklaşık %21’inin; vergi
gelirlerinin ise %24’ünden fazlasının
ÖTV’den gelmesi planlanmaktadır.
• 2015 mali yılında tahsili öngörülen
KDV ise dâhilde 44 milyar TL; ithalatta
75 milyar TL olmak üzere toplam 119
milyar TL’dir. Bu durumda öngörülen
ÖTV ve KDV toplamı -red ve iadeler
hariç- 213 milyar TL’yi aşmakta ve
2015’te toplam bütçe gelirlerinin
%47’sinin; toplam vergi gelirlerinin ise
%54,6’sının sadece bu iki vergiden
yani ÖTV ve KDV’den geleceği
görülmektedir. Bu tabloya, diğer dolaylı
vergilerin (BSMV, ÖİV vb.) eklenmesi
hâlinde, dolaylı vergilerin vergi gelirleri
toplamı içindeki ağırlığının %70’lere
ulaşabileceği anlaşılmaktadır. Bu
noktada bu oranın ülkemiz için yıllar
içinde istikrar kazanan bir oran olduğu
da belirtilebilir.
Yapısı itibariyle adil olmayan dolaylı
vergilerin, vergi sistemi içindeki ağırlığının
bu mertebelere yükselmiş olması vergi
yükünün adil dağılımı ve mali güce
göre vergi alınması ilkeleri bakımından
içinde bulunulan olumsuz tabloyu
somutlaştırmaktadır.
“Her gün genişleyen karar,
tebliğ, sirküler, iç genelge,
mukteza vb. külliyat vergi
hukuku alanında sistemi gittikçe
karmaşıklaştırmakta ve yasama
organına ait bazı yetkiler de
yürütmenin çeşitli kademelerine
aktarılabilmektedir.”
Anayasa’nın 73’üncü maddesinde
yer alan “Vergisel yükümlülükler
ancak kanunla konulur, değiştirilir veya
kaldırılabilir.” hükmüyle ifade bulan
verginin kanuniliği ilkesi bağlamında
mevcut sistemin Anayasa’nın ruhu
ile arasında mesafe olduğu iddia
edilebilecektir. Özü itibariyle yasama
organının yetkisinin, vergi muaflık ve
istisnalarının konulması, kaldırılması
ve değiştirilmesiyle ilgili; buna karşın
yürütme organının yetkisinin ise
vergilendirme metot ve tekniği (tarh,
tahakkuk vb.) ile ilgili alanlarda olması
beklenmektedir. Yetki zaman içinde
yürütme organı lehine genişlemekte ve
vergisel reformlar genellikle yürütme
organı eliyle hayata geçirilmektedir.
Ayrıca vergi kanunları, yasama
organında gerektiği kadar tartışılmadan
ve gerekçeleri ayrıntılı şekilde ortaya
konulmadan ihdas edilmekte ve özellikle
torba yasalar da bu durumu daha
vahim bir hâle getirebilmektedir. Her
gün genişleyen karar, tebliğ, sirküler,
iç genelge, mukteza vb. külliyat vergi
hukuku alanında sistemi gittikçe
karmaşıklaştırmakta ve yasama organına
ait bazı yetkiler de yürütmenin çeşitli
kademelerine aktarılabilmektedir.
Vergi kanunlarının sarih olmadığı
noktalarda yorum önem kazanmakta
iii
Petrol ve doğalgaz ürünleri 48,1 milyar TL, tütün mamulleri 23,5 milyar TL ve motorlu taşıt araçları 12,9 milyar TL.