Bölüm I: Ulusal Düzeyde Sorumlu Vergicilik
Uluslararası Ticaretin
Kolaylaştırılmasına Yönelik Çalışmalar
Dünya ticaret hacminde yaşanan artış
karşısında çok karmaşık bir yapıya sahip
olan gümrük işlemlerinin uyumlaştırılması
ihtiyacı ortaya çıkmış, uluslararası ticaretin
kolaylaştırılması yönünde ülkelerin ortak
iradeleri ile gümrük işlemlerinde bir
takım yeni uygulamalar kararlaştırılmıştır.
Uluslararası ticaretin kolaylaştırılmasına
yönelik ilk önemli adım ortak transit
uygulamasının hayata geçirilmesidir. Bu
uygulamayla ortak transit sözleşmesine
taraf olan ülkelerdeki firmalar tek belgeyle
ticaret konusu eşyayı sınırların ötesine
taşıma fırsatına kavuşmuştur. Ortak
transit uygulaması taşıma maliyetlerini
düşürmüş ve gümrük idarelerinde
eşyaların bekleme süresini azaltmıştır.
Gümrük idarelerindeki bekleme süresinin
azalması aynı zamanda dış ticaret
işlemlerinin özellikle sınır kapılarında daha
hızlı bir şekilde yapılmasını sağlamıştır.
Ortak transit uygulaması her ne kadar
dış ticaret konusu eşyaların taşımasını
kolaylaştırmış olsa da iç gümrük
idarelerindeki yasal prosedürler ithalat ve
özellikle ihracat işlemelerinin yeterince
hızlı gerçekleştirilmesine engel olması
uluslararası ticareti daraltıcı bir etki
yaratmaktadır.
Yıllar Bazında Dış Ticaret Verileri
251.661
236.545
152.462
2012
İhracat
143.850
%6,4
2013
İthalat
207.207
157.610
151.803
-%0,4
242.177
(milyon $)
“Gümrük işlemlerinin
kolaylaştırılmasına yönelik önemli
bir uygulama olan yetkilendirilmiş
yükümlü statüsü, dış ticaret yapan
kişiler için birçok yenilik ve kolaylıklar
getirerek önceden gümrük idaresinin
sorumluluğunda olan bazı işlemlerin
mükellefler tarafından yapılmasına
imkân sağlamıştır.”
%3,8
-%3,8
2014
-%8,7
-%14,4
2015
Kaynak: TÜİK
Yetkilendirilmiş yükümlü uygulaması,
gümrük işlemlerini hızlandırmak ve
uluslararası tedarik zinciri güvenliğini
sağlamak amacıyla 2013 yılında hayata
geçirilmiştir. Avrupa’da Yetkilendirilmiş
Ekonomik Operatör adıyla anılan bu
mekanizmanın 1 Mayıs 2016’da yürürlüğe
giren Avrupa Birliği Gümrük Kanunu
uyumlaştırması çalışmaları sonucunda
ülkemizde de ekonomik operatör adıyla
devam etmesi beklenmektedir.1 Gümrük
işlemlerinin kolaylaştırılmasına yönelik
önemli bir uygulama olan yetkilendirilmiş
yükümlü statüsü, dış ticaret yapan