Abdulkadir Kahraman’la Sorumlu Vergicilik Üzerine Söyleşi
Abdulkadir Kahraman’la
Sorumlu Vergicilik
Üzerine Söyleşi
Devletlerin giderlerini karşılamak üzere egemenlik hakkına dayalı olarak topladıkları
vergi, her dönemde sosyal ve politik tartışmalarda üzerinde en çok durulan konuların
başında gelmiştir. Bu tartışmaların özünde esasen vergi adaletinin yer aldığını görürüz.
Nitekim Adam Smith tarafından ortaya konulan vergilendirmenin dört temel ilkesinden
ilki “Verginin gelire oranla alınmasıdır.” Ancak gerek devletlerin uyguladıkları politikalar
gerek mükelleflerin geliştirdikleri planlar, zaman zaman vergide adalet terazisinin
şaşmasına neden olabilmektedir.
Konuya vergiyi toplayan devlet yönünden bakınca karşımıza çıkan en önemli soru
hukukun temel ilkelerine uyulup uyulmadığıdır. Anayasa ve normlar hiyerarşisinde
kanunların üstünde yer alan uluslararası sözleşmelerle garanti altına alınan hukukun
temel ilkeleri vergi kanunları için de bağlayıcıdır. Ancak zaman zaman vergi idaresinin
uygulamalarında bu ilkelerden sapma olabilmektedir. Nitekim bireysel başvuru yolunun
kullanılmaya başlanması sonucunda Anayasa Mahkemesi’nin vergi uyuşmazlıklarında
verdiği kararlar bunu ortaya koymuştur.
Öte yandan vergi ödeyen tarafında ise vergi adaletinden uzaklaşılmasına neden olan
temel etkenin, vergi planlamada küreselleşme ve geniş iletişim olanaklarının sağladığı
fırsatlar olduğu görülmektedir. Ticari bir nedene dayanmadan sadece vergi yükünü
azaltmak veya ortadan kaldırmak üzere geliştirilen yapılar, hukuka uygun olsalar
bile artık ahlaken sorunlu olarak addedilmektedir. Agresif vergi planlaması olarak
tanımlanan ve devletler için ciddi bir vergi geliri kaybına yol açan bu tür uygulamaları
önlemek üzere kapsamlı uluslararası işbirliği girişimleri dikkat çekmektedir.
Sonuç olarak gerek vergi toplama hakkının kullanılmasında gerek vergi ödeme
yükümlülüğünün yerine getirilmesinde tek bir nihai amaç bulunmaktadır: “Vergi
adaletini sürdürülebilir bir şekilde güvence altına alacak bir sistemin geliştirilmesi”
Sorumlu vergicilik kavramıyla ifade edilen bu sistemde mükellefler ile idare arasında
köprü vazifesi üstlenen danışmanlara da büyük bir görev düşmektedir. Bu çerçevede,
yeni ekonomik konjonktürde üstlendikleri sorumluluğu anlamak ve hukukun temel
ilkeleri kapsamında sorumlu vergicilik kavramını nasıl tarif ettiklerini öğrenmek
üzere KPMG Türkiye Vergi Bölümü Başkanı Abdulkadir Kahraman ile bir söyleşi
gerçekleştirdik.
Prof. Dr. Billur Yaltı
Koç Üniversitesi
Sorumlu Vergicilik
1