Bölüm I: Ulusal Düzeyde Sorumlu Vergicilik
Türkiye’de Elektronik Vergi
Uygulamalarının Başlangıcı
2015-2016 Dünya Ekonomik Forumu
raporuna göre Türkiye en son
teknolojilerin uygulanabilirliğinde 140 ülke
arasında 55’inci sırada yer almaktadır.
Günümüzde hayatımızda birçok
uygulamayla yer alan e-vergi sistemi
1998 yılında Gelir İdaresi Başkanlığı
tarafından Vergi Dairesi Tam Otomasyon
Projesi (VEDOP) kapsamında başlamıştır.
Devamında Vergi Dairesi, Merkezi Kayıt
Kuruluşu ve bankaların üçlü sacayağı
olarak oluşturduğu elektronik ortamda
hacze izin veren e-haciz uygulaması 2006
yılında hayata geçmiştir.1
Türkiye’de Elektronik Vergi
Uygulamalarının Hedefleri
Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından
yayımlanan 2015 yılı faaliyet raporunda
ifade edildiği üzere 2015 yılında
Başkanlığa 225.203 adet evrak gelmiş
ve 128.653 adet evrak ise gönderilmiştir.
E-Devlet uygulamasına geçilmesiyle
evrak sayısında ve dolayısıyla iş yükü ve
ekonomik maliyetlerde azalış yaşanması
hedeflenmektedir.2
Bununla birlikte e-bilet uygulamalarının
yaygınlaştırılması ve havayolu, etkinlik
faaliyetleri (spor, sinema, tiyatro,
konser vb.) için düzenlenen biletlerin
de e-bilet olarak elektronik ortamda
düzenlenebilmesi, muhafaza ve
ibraz edilebilmesi hedeflenmektedir.
E-arşiv uygulaması ile adet olarak çok
fazla sayıda Vergi Usul Kanunu’nda
tanımlanan tevsik edici belgelerden
üreten mükelleflerin, bu belgelerin ikinci
nüshalarını kağıt ortamda saklamaları
ihtiyacından kaynaklı yüklerinin önüne
geçilebilmesi amaçlanmıştır.
397 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel
Tebliği ile düzenlenen e-fatura uygulaması
ile kayıtlı mükelleflerin birbirleri arasında
düzenleyecekleri faturaların, elektronik
ortamda oluşturulması, iletilmesi,
muhafaza ve ibraz edilmesi mümkündür.
Bu sayede en az bir asıl ve bir suret
düzenlenmesi gereken fatura tamamen
elektronik ortama taşınarak mükellefler
üzerindeki arşivleme, postalama, işleme
gibi birçok maliyet unsuru ortadan
kaldırılmıştır.
E-defter uygulaması ile bilanço usulüne
göre defter tutan Gelir ve Kurumlar
Vergisi mükelleflerinin daha önce kağıt
ortamda tuttukları yevmiye defteri
ile defter-i kebirin elektronik ortamda
tutulmasına, muhafaza ve ibraz
edilmesine olanak sağlanmıştır.
E-ticaret düzenlemelerinde internet
üzerinden mal ve hizmet satışında
düzenlenecek faturalara ilişkin
düzenlemelere de yer verilmiştir. Bu
kapsamda internet üzerinden satış
yapan ve 433 Sıra No.lu Vergi Usul
Kanunu Genel Tebliği’nde belirlenen
koşulları sağlayan mükelleflerin
e-arşiv uygulamasına geçmesi zorunlu
tutulmuştur.
Yukarıda sayılan düzenlemelerin
tamamı ile mükelleflere birçok avantaj
sağlanmakta olup bununla birlikte Gelir
İdaresi Başkanlığı’nın denetim olanakları
da artırılmıştır. Bu sayede firma ve sektör
bazında karşılıklı incelemeler, transfer
fiyatlandırması analizleri ve çapraz
kontrolleri vergi inceleme elemanlarınca
gerçekleştirilebilecektir.
Türkiye’de E-Vergi Uygulamalarının
Genel Durumu
58’inci Hükümet tarafından hazırlanan
acil eylem planında E-dönüşüm
Projesi’ne yer verilmiştir. Söz konusu
projenin süreçleriyle ilgili olarak Devlet
Planlama Teşkilatı (DPT) Müsteşarlığı
görevlendirilmiş olup DPT bünyesinde