Bölüm I : Ulusal Düzeyde Sorumlu Vergicilik
henüz bir düzenleme yapılmış değildir . Bu konuda yasal bir düzenleme yapılması ve vergi incelemelerinin bu esaslara uygun gerçekleştirilmesi şeffaflık açısından önemli bir iyileşme sağlayacaktır .
“ Sadece kurumsal , kayıt altında olan büyük mükelleflerin değil ; kayıt dışılığın yüksek olduğu mükellef ve sektör grupları da incelenmelidir . Verginin tabana yayılması , vergiye gönüllü uyumun artması ve vergi incelemelerinde adalet ve güven duygularının gelişmesi açısından da bu şarttır .”
Olağan durumda vergi incelemesine risk bazlı denetim kriterlerine göre seçim yapılır . Bunun dışında ihbarlı inceleme , karşıt inceleme , diğer kamu kurumlarının tespitleri üzerine gerçekleşen incelemeler olmakla birlikte asıl olan ülkenin ihtiyaçlarına cevap veren , vergi tabanının genişlemesine , kayıt dışı ekonominin azalmasına yardımcı olan inceleme plan ve programları çerçevesinde incelemelerin yürütülmesidir .
Sadece kurumsal , kayıt altında olan büyük mükelleflerin değil kayıt dışılığın yüksek olduğu mükellef ve sektör grupları da incelenmelidir . Verginin tabana yayılması , vergiye gönüllü uyumun artması ve vergi incelemelerinde adalet ve güven duygularının gelişmesi açısından da bu şarttır . Elbette idarenin incelemeye seçme , sevk etme konusunda takdir hakkı vardır ve olmalıdır . Ancak bu takdir hakkının keyfi veya belirli özel bir amaçla gerçekleşmediğinden mükellefler emin olmalıdır . Hukuksal açıdan idarenin takdir hakkının kullanımı da orantılılık ve ölçülülük ilkelerine tâbidir . Aksi takdirde incelemelerin taraflı ve belli bir amaca yönelik olduğu iddiası her zaman güven ilişkisini tehdit etmeye devam edecektir .
“ Arzu edilen , lafzi yorumun yeterli olmasıdır . Ancak bunun için yasanın kanun dilinin açık olması , herkes tarafından aynı şekilde anlaşılması , gerekenleri kapsaması , gerekmeyenleri ise kapsamaması temel kural olmalıdır .”
Vergi İncelemelerinde Yorum ve İspat İnceleme sürecindeki en kritik konulardan biri de inceleme elemanlarının ispat ve yorum meselesine ilişkin yaklaşımlarıdır . Bilindiği gibi vergi incelemesi sonucunda vergi müfettişleri tarafından kaleme alınan raporlar bir iddianame niteliğindedir . Bu yönüyle inceleme raporları vergilemeye ilişkin olayların somut olarak ortaya konulduğu , iddiaların ispat edildiği , kanunun olaya uygulandığı belgelerdir . Vergi kanunlarında çok açık olmayan yerlerde yorum kuralları devreye girebilir . Arzu edilen lafzi yorumun yeterli olmasıdır . Ancak bunun için yasanın kanun dilinin açık olması , herkes tarafından aynı şekilde anlaşılması , gerekenleri kapsaması , gerekmeyenleri ise kapsamaması temel kural olmalıdır . Bu yönüyle hem yasal düzenlemeler hem de bu düzenlemelere dair gerekçeler özenle hazırlanmalı , düzenlemelerin hazırlanması aşamasında Danıştay ’ dan görüş alınmalıdır . Aksi hâlde aynı konu ile ilgili farklı görüşler ortaya çıkabilecek , mağduriyetler yaşanabilecektir .
Sorumlu Vergicilik 97