Geopolitics Magazine March - April 2015 ( 8th Edition ) | Page 22

Geopolitics & Daily News Magazine
άλλο παρά σταθεροί και προβλέψιμοι μπορούν να χαρακτηριστούν; Στο πλαίσιο αυτό οι μάχες
του Μαραθώνα και των Θερμοπυλών θα μπορούσαν να χαρακτηρισθούν ως μη δίκαιες, έστω και
αν μακροπρόθεσμα αποτέλεσαν το ακρογωνιαίο λίθο της απόκρουσης της περσικής εισβολής,
οπότε, σύμφωνα με τα κριτήρια της δίκαιας υπόθεσης και των καλών προθέσεων, δικαιούνται του
χαρακτηρισμού τους ως δικαίων.
Το κριτήριο αυτό απαιτεί όπως, πριν την προσφυγή στον πόλεμο, έχει καταβληθεί κάθε προσπάθεια
επίλυσης των διαφορών με διαπραγματεύσεις και διαιτησία. Δεν απαιτείται βέβαια να δοκιμαστεί κάθε
πιθανή εναλλακτική λύση, ειδικά εάν οι πιθανότητες επιτυχίας της είναι αμελητέες, απαιτείται όμως η
ειλικρινής εκμετάλλευση κάθε σοβαρής επιλογής. Στην περίπτωση της απόκρουσης μιας ένοπλης
επίθεσης το κριτήριο δεν έχει και μεγάλη αξία, δεδομένου ότι, όταν έχει ήδη εκδηλωθεί η ένοπλη
εισβολή, δεν υπάρχουν τα χρονικά περιθώρια της εκμετάλλευσης εναλλακτικών ειρηνικών τρόπων.
Στο σημείο αυτό τίθεται το ερώτημα του εάν αυτός που καταφεύγει στον πόλεμο για την επίλυση των
διαφορών του, είναι ειλικρινής στον ισχυρισμό του ότι εξήντλησε όλα τα άλλα μέσα 26. Η εκτίμηση περί
της χρήσης των άλλων μέσων είναι τόσο υποκειμενική, που τελικά χρησιμοποιείται κατά το δοκούν και
συχνά ως δικαιολογία για την αιτιολόγηση της κήρυξης του πολέμου ως νόμιμης και ηθικής. Το πιο
πρόσφατο παράδειγμα είναι η εισβολή των ΗΠΑ στο Ιράκ, την οποία οι ΗΠΑ θεωρούν νόμιμη και ηθική,
σε αντιδιαστολή με όλο τον υπόλοιπο κόσμο, ο οποίος τη θεωρεί αδικαιολόγητη και στερούμενη ηθικής
βάσης.
5.

Αναλογικότητα (Proportionality)

Το κριτήριο της αναλογικότητας αναφέρεται τόσο στο μέγεθος της βλάβης που κατάφερε ο επιτιθέμενος,
όσο και στο μέγεθος της στρατιωτικής ισχύος που απαιτείται για την αποκατάσταση της αδικίας27. Ο
αντικειμενικός σκοπός του κηρυχθέντος πολέμου πρέπει να περιορίζεται στην αποκατάσταση της
προκληθείσας βλάβης, και να μην επεκτείνεται πέραν αυτής για λόγους αντεκδίκησης28. Η χρήση
στρατιωτικής ισχύος, ιδιαίτερα όταν η πρόκληση απωλειών αμάχων είναι πιθανή, πρέπει και αυτή να
είναι «ανάλογη» του επιδιωκόμενου αποτελέσματος. Και στην περίπτωση αυτή, η κρίση είναι
υποκειμενική, το δε αποτέλεσμα αμφίβολο. Κατά τον Ηρόδοτο, στρατός δύναμης ενός εκατομμυρίου
ανδρών εισέβαλε στην Ελλάδα το 480 π.Χ. για να τιμωρήσει τους Έλληνες για την υποστήριξη που
παρείχαν στους Ίωνες, όταν αυτοί επαναστάτησαν κατά του Σατράπη της Λυδίας το 499 π.Χ.
Ανεξάρτητα από το χαρακτηρισμό της εισβολής ως ηθικής ή ανήθικης, το ασύλληπτο μέγεθος της
δυνάμεως του επιτιθεμένου την καθιστά αυτομάτως μη δίκαιη, έστω και αν εκ των υστέρων απεδείχθη
ότι και αυτή η δύναμη ήταν ανεπαρκής για να επιτύχει τον επιδιωκόμενο σ