Artikel en Foto’s deur Henk Stander
A
kwaponika is glad nie
nuwe tegnologie nie.
Die ou Asteke van SuidAmerika het in 1 000
n.C. al reeds die verwantskap tussen
visse, water en plante besef en het
plante op drywende vlotte genoem
“Chinanmpas” op die Circa meer
gekweek. Vandag val die kollig opnuut op hierdie tegnologie en kan
dit `n groot bydrae lewer tot voedselsekuriteit, die bekostigbaarheid
van vars produkte, volhoubaarheid,
`n verlaging in ons koolstofvoetspoor, algemene gesondheid van
die verbruiker en voedingswaarde
van eetbare plantprodukte.
Akwaponika word gesien as `n
produksiemetode wat aangewend
kan word in die toekomstige produksie van vars organiese voedsel
teen bekostigbare pryse en met
minimum negatiewe impak op die
omgewing. Akwaponika beteken
letterlik `n kombinasie van hersirkulasie akwakultuur (visboerdery)
tegnologie en hidroponika. Akwaponika soos ons dit vandag ken het
sy ontstaan gehad in 1969 deur die
navorsing wat gedoen is deur John
en Nancy Todd en hul kollega William McLarney.
Basiese Beginsels
Die basiese beginsel van akwaponika is dat die afvalprodukte van visse
in akwakultuur se mis, uitskeidingvloeistowwe en soute wat ryk is aan
fosfate en stikstof, deur die vis se
kieue saam met die water gesirkuleer word en dan deur die wortels
van plante in ‘n ander groeitegniek
herbenut word. Die wortels van die
plante kan hierdie voedingstowwe
weer benut en maak so ook die
water deur filtrasie skoon voordat
dit weer terugvloei na die visse toe.
Die plante word gewoonlik binne
`n plastiek tonnel of glashuis, wat
ook sekere voordele inhou, verbou.
Daar word sodoende`n beheerde
omgewing geskep met sy eie mikroklimaat terwyl insekte en siektes
ook weggehou word. Die seisoenaliteit van plantproduksie kan sodoende verlaag word deurdat produksieperiodes verleng kan word.
Toepassing
Aanwendingsmoontlikhede vir
Akwaponika is legio. Dit kan op verskillende skale gedoen word bv. Op
klein skaal in die agterplaas om vars
produkte aan die huishouding te
voorsien, op `n medium skaal by `n
restaurant of hotel, of op `n groot
kommersiële skaal as `n boerderyvertakking. Daar is verskillende ontwerpe en materiale wat gebruik kan
word vir so `n stelsel.
By akwaponika is die primêre produk die plante en die sekondêre
produk is die vis. Daar kan ‘n groot
verskeidenheid visspesies gebruik
word alhoewel tilapia, wat ‘n baie
geharde vis is en maklik is om te
verbou, meestal gebruik word. Die
Nyl Tilapia is die ideale spesie om te
gebruik as gevolg van sy vinnige
groeitempo. Ongelukkig is hierdie
spesie uitheems tot Suid-Afrika en
het die owerhede nog nie die Nasionale Nyl Tilapia Bestuursplan voltooi nie. Die alternatief is die Mosambiek Tilapia of die Israeli Tilapia.
Tilapia vereis warm water en die
water temperatuur moet bo 20˚C
gehou word. Die Israeli Tilapia is
meer kouebestand as die ander spe-
Vistenks of akwakultuur verskaf die voedingstowwe vir plante in ‘n akwaponiesesisteem.